Meditatie

‘Oh Monniken, Dit is de enige weg monniken, voor de zuivering van wezens, voor het overwinnen van verdriet en weeklagen, voor de vernietiging van lijden en smart, om het juiste pad te bereiken, voor de verwezenlijking van Nibbana, namelijk, de vier fundamenten van aandachtigheid.

 

“Welke zijn deze vier?”

“Hierin, monniken, beschouwt een monnik het lichaam als een lichaam. Hij doet dat ijverig, met helder begrip en aandachtig, terwijl hij (tijdelijk) de hebzucht en smart in deze wereld (van het lichaam) opgeeft.”
“Hij beschouwt gevoelens als gevoelens. Hij doet dat ijverig, met duidelijk begrip en aandachtig, terwijl hij (tijdelijk) de hebzucht en smart in deze wereld (van gevoelens) opgeeft.”
“Hij beschouwt bewustzijn als bewustzijn. Hij doet dat ijverig, met duidelijk begrip en aandachtig, terwijl hij (tijdelijk) de hebzucht en smart in deze wereld (van het bewustzijn) opgeeft.”
“Hij beschouwt mentale objecten als mentale objecten. Hij doet dat ijverig, met duidelijk begrip en aandachtig, terwijl hij (tijdelijk) de hebzucht en smart in deze wereld (van mentale objecten) opgeeft.”

 

Uit: de grondslagen der achtzaamheid, Satipaṭṭhāna Sutra. Pali Canon

Wat betekent meditatie?

Meditatie is de westerse vertaling van het Sanskrit begrip ‘Bhavana’. Dit  betekent: ontwikkeling, cultiveren, gewennen, omvormen. In het Westen is dit vertaald als: meditatie. Zij is altijd verbonden met de ontwikkeling van de geest. Dat zou ook de beste motivatie moeten zijn om te mediteren: als een tegenmiddel wanneer wij bepaalde ontevredenheid of storende gedachten en gevoelens ondervinden. Zou dit niet het geval zijn, dan is meditatie aangename ontspanning voor korte tijd, een vorm van wellness, om de dagelijkse problemen te kunnen ontkomen.

Door meditatie kan men de geest veranderen en bevrijden van onrust, zorgen, verstoringen, ontevredenheid. Duurzaam mediteren leidt tot een veranderingsproces en tot duurzame, innerlijke vrede, en stabiliteit.

Concentratie

Voor concentratiemeditatie heeft men heeft de motivatie nodig om de geest te willen veranderen. En het geloof, dat mediteren een heilzame werking kan hebben, naast volharding en concentratie. Zonder concentratievaardigheid kan men niet mediteren. Door concentratie wordt alles wat in de geest opkomt en afleidt, helder gezien en verwijdert. Als gevolg daarvan wordt de geest rustig en stabiliseert zich, omdat wij haar onder contrôle hebben. Normaal hebben we deze contrôle niet; dat maakt ons afhankelijk en vormt een dagelijkse geestelijke onrust. In concentratiemeditatie, ook Samatha genoemd, ontwikkelt men krachtige, eenpuntige concentratie. Hoofdzakelijk op de vier grondslagen der achtzaamheid: reflectie op het lichaam, op de gevoelens, op het bewustzijn en reflectie op verschijnselen die in de geest opkomen.

Inzicht

Een tweede vorm van meditatie is de inzichtsmeditatie, soms ook wel helende meditatie genoemd.  In het boeddhisme betekent deze meditatie het inzicht in de drie kenmerken van bestaan: vergankelijkheid, leedvol en niet-zelf. De beoefening naar het ontvouwen van dit inzicht, bestaat uit meditatie en studie van de boeddhistische filosofie. Dit is een weg, om het lijden, veroorzaakt door ‘niet zien’ van deze drie bestaanskenmerken, te overwinnen. Tenslotte zijn de doelen van inzicht: het bevrijdende, diepe begrijpen van de vier edele waarheden: de oorzaken van lijden en de bevrijding van lijden. In het meditatieve inzicht kunnen wij de zuivere natuur van de geest ervaren, die vrij is van elke negativiteit.

Vriendschap

Een derde vorm van meditatie is die van vriendschap (Metta). De vriendschapsmeditatie is een zeer oude meditatievorm, die de beoefenaar helpt, een houding van vriendschap en echte goedheid tegenover zichzelf en anderen te ontwikkelen. Metta meditatie heeft een diepe helende invloed op lijden.